– ქართული ინტელიგენცია? ეგ ვინღაა? სულ იქით არის, სადაც ფული და ძალაუფლებაა! – ამბობდა გენიოსი ვაჟა ფშაველა: “ხალხი მართლა ბრმა და ყრუ ხომ არ არის, ვერ იცნოს თავის კეთილისმყოფელი, თავის მოყვარე და მტერი ერთმანეთში აურიოს… არა, ნუ ჰგონიათ, უნდა ამოიძრონ თავიდან ეგ ფიქრი, რომ ხალხის მოტყუილება ადვილი მოსახერხებელი იყოს. შეიძლება ხალხი დროებით დაიმორჩილონ, მაგრამ ეს […]
ბრძოლა ვაჟა ფშაველას ძეგლისთვის წარმატებით დასრულდა. მოქანდაკე გიორგი ჩალაძემ 10 წელი იბრძოლა იმისთვის, რომ ქალაქ რუსთავში ვაჟასთვის საკადრისი პატივი მიეგოთ და მისი ძეგლის აღმართვისთვის ნებართვა მოეპოვებინა. ლელა რაზიკაშვილი, ვაჟა ფშაველას შთამომავალი: “ვაჟას ძეგლი გაიხსნა რუსთავში! მოქანდაკე გიორგი ჩალაძემ 10 წელი იმუშავა ვაჟას ბიუსტზე და 10 წელი იბრძოლა მისი ადგილისთვის რუსთავქალაქში! რუსთაველი ვაჟაც გვყავს აწი!”
“ეხლა ვინ უნდა უშველოს ხალხს? ვინ უნდა გამოიყვანოს იგი ამ ეკლიან ბარდიდან? – რა თქმა უნდა, ჩვენმა თვალახილებულმა ინტელიგენციამ, რომელიც ამ მხრივ დღეს არაფერს აკეთებს და არც შემდეგისთვის ფიქრობს რამე გააკეთოს, – ამბობდა მწერალი და პოეტი ვაჟა ფშაველა: “ჩვენმა ინტელიგენციამ, თუ შეიძლება ამგვარ ჰეროსტრატებს ინტელიგენცია დაარქვას კაცმა, ნაცვლად იმისა, ერისთვის ეჩვენებინა სწორე გზა ცხოვრებისა, ესწავლებინა […]
სიმართლის მოყვარული ვაჟა ფშაველა გულის წუხილს საზოგადოებას თავისი ნაწარმოებებით უზიარებდა. ლექსი “ქებათა ქება”, რომელიც 1893 წლის დეკემბერში დაწერა, XXI საუკუნის გამოძახილია. “არტინფო” გთავაზობთ ამონარიდს ლექსიდან, რომელიც თითოეულ ჩვენგანს თანამედროვეობის სარკეში ჩაგვახედებს: “არაფრის დარდი არა გვაქვს, ოღონდ ვსვათ, ვჭამოთ, ვიძინოთ! და როცა შეურაცგვყოფენ, ხელუბრუნებლად ვითმინოთ. გავშალოთ სუფრა მდელოზე, ვიძახოთ ჰარი-ჰარალი!… გზადაბნეულთა რად გვინდა, რომ გზა ვიცოდეთ […]
ხოგაის მინდი ვაჟა ფშაველას პოემის “გველის მჭამელის” მთავარი გმირია. ნაწარმოები 1901 წელს დაიწერა და მას მკითხველი დღემდე არ აკლია. ლევან შერმადინი ავრცელებს ფოტოს, სადაც სოფელ ამღაში მდებარე ხოგაის მინდის ნასახლარია აღბეჭდილი: “ვაჟა ფშაველას ,,გველის მჭამელის” მთავარი პერსონაჟის ხოგაის მინდის (ას) ნასახლარი, სოფელი ამღა, დღევანდელი იახსრის სალოცავი – იგივე ქვექური.”
27 ივლისი ვაჟა ფშაველას გარდაცვალების დღეა. ამ დღეს თბილისში ჩარგლის ნატრული პოეტი მარადოსობას შეუერთდა. ლელა რაზიკაშვილი, ვაჟა ფშაველას შთამომავალი: “დღეს წავიდა! 27 ივლისს, ბალახებით და პატარა ყვავილებით მორთულ იატაკზე დარჩა! არადა დღე-დღეზე ჩარგალში ასვლას აპირებდა, ახალი სარკმელის შეკვეთაც მიუცია, უნდა გავადიდოო! ვერ დაიტევდა ვერანაირი სარკმელი მის სარგო სინათლეს და ყველაზე დიდ სინათლეში წავიდა! ჩვენც დიდი […]
ვაჟა ფშაველას “ალუდა ქეთელაური” მწერლისა და პოეტის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული პოემაა. მწერალი მანანა დუმბაძე ავრცელებს ინფორმაციას, რომ წიგნის ეროვნულმა ცენტრმა ვაჟა ფშაველას “ალუდა ქეთელაურის” ივრითზე თარგმანზე უარი განაცხადა: “აღშფოთებული ვარ ვაჟა ფშაველას “ალუდა ქეთელაურის” ივრითზე თარგმნის უარის გამო. თურმე წიგნის ცენტრის სამეთვალყურეო საბჭოს ვაჟას ივრითზე თარგმნა არაპრიორიტეტულად მიუჩნევია, თან დასძენენ, სახსრებიც დაგველიაო. შეგახსენებთ, რომ დღეისთვის, […]
”არ ვტირი, არც რას ვემდური, მწარეს ბედს, მწარეს ყოფნასა, მუდამ ეს მოსდევს, ამბობენ, სიმართლესა და ცოდნასა, – რად დავიჩივლებ ტანჯვასა, თუ სხვას რას ვარგებ ცოტასა?! ამიტომა ვსთხოვ უფალსა, ნუგეშად ვყვანდე ყველასა, რომ არ ვზარობდე არადროს გაჭირვებულის შველასა, თოფს ვესვრი დაუმცდარადა ცბიერსა თეთრსა მელასა: ცხვრად ეჩვენება ქათმებსა, არც ზარობს იმათ კბენასა; მოკეთეობას შეჰფიცავს, მარჯვედა ხმარობს ენასა. […]
ფოლკლორისტმა ეთერ თათარაიძემ ვაჟა ფშაველას შვილის გულქან რაზიკაშვილის მოგონებები ჩაიწერა, სადაც მკითხველი ნამდვილ ვაჟა ფშაველას გაიცნობს: *** აი, როგორი იყო მამაი: გართული იყო ბუნებაშია, არა გეეგებოდა შვილებისა. მე თავზე ხელს დამადგამდა. იმისი კოცნა არ მახსოვს. არ მოსწონდა ხალხის ჩოჩქოლ-ხმაური, არ ითანხმებდა რატ-რატსა, მალევ მაშორდებოდა აჩოჩქოლებულ ხალხსა. მამას ბალღ-ბულღთა არა მისდიოდა რა, სუ თავის საფიქრალში იყო […]
ვაჟა ფშაველას დალხენილი ცხოვრება არასდროს ჰქონია. სიღარიბეში და გაჭირვებაში ქმნიდა შედევრებს. მისი შვილი გულქან რაზიკაშვილი მამის ცხოვრების ყველაზე მძიმე დღეს ასე იხსენებდა: “ლოგინში ვიწექით ბალღები. დედაკაცი ვინმე შემოვიდა. დედას თავი სიპის ქვაზე ედო… ვაი, რა წუთისოფელი გაიარა მამამა, ვერა გაიგო რა თავისი შრომისა და დაღალვისა, თავისი დაქანცვისა და სახელისა, ჩვენი თავიც სიბეჩავეს დაუგდო, ჩვენიცა. არც […]