21 მაისი, 2022

გამორჩეული ჩანაწერი ერეკლე მეფეზე

ერეკლე მეფეზე გამორჩეულ და ძალიან საინტერესო წერილს გვთავაზობს ისტორიკოსი გიორგი კალანდია:

“მუზეუმების საერთაშორისო დღე იყო და ამიტომ ვერ შევძელი სათანადოდ გამოვხმაურებოდი იმ აღმაშფოთებელ ფაქტს, რომელიც მეფე ერეკლეს შეურაცხყოფას ისახავდა მიზნად! ერეკლეს მოღალატედ მოხსენიება, მისი ღვაწლის უგულვებელყოფა არის დიდი სირცხვილი! ქართველი ერის ფასეულობების ფეხქვეშ გათელვა!

ვინ იყო ერეკლე?! ამ კითხვას ორი ისტორიული წყაროდან ამონარიდით გავცემ მოკლედ პასუხს, ორივეს ავტორი უცხოელია, პირველი 1752 წელს London Evening Post-ში დაიბეჭდა, მეორე 1755 წელს London Magazine-მ გამოაქვეყნა!

1. „პრინცი ერეკლე ქართველთა წარმოსახვაში კაშკაშა სფეროა, მათთვის ის ალექსანდრე დიდია, რომლის ყოველი ნაბიჯი ღირშესანიშნავია რაღაც ტრიუმფით. ის ომის მეხის ცემაა, რომელიც მთელ სპარსეთს ააფეთქებს“

2. “თუ იმ ადამიანებს ვენდობით, ვინც იგი ნახა და გაიცნო – ის აღმოსავლეთის ყველაზე გამოცდილი პრინცია. ასაკით 27 წლისა, გამაოგნებელი გულადობა შესანიშნავად ერწყმის ბრძენკაცურ სიმშვიდეს. უკიდეგანო გამოცდილება, უძლეველი ვაჟკაცობა, სანიმუშო ღირსება, კეთილშობილებით სავსე სამართლიანობა და უსაზღვრო სივრცე აზროვნებისა. მისმა ამ ღირსებებმა ის საკუთარი ხალხისა და ჯარისკაცების კერპად, მეზობლების აღფრთოვანების საგნად და მტერთათვის შიშის ზარად აქცია! მისი სიმაღლე საკმაოზე მეტია, სხეული კარგად ჩამოსხმული, სახის წყობა მიმზიდველი, მისი მანერები და ტანსაცმელი უბრალოა, თუმცა მთლიანობაში ეს პიროვნება ისეთ დიდებულ შთაბეჭდილებას ტოვებს, რომ მას საკუთარი სასახლის ღირსეულ პრინცად და არმიის შესანიშნავ გენერლად აღიქვამ. მე ერეკლეს ხასიათის შესახებ მხოლოდ სიმართლეს ვამბობ და რა უნდა იყოს სხვა მისგან მოსალოდნელი?! პრინცისგან, რომელმაც საკუთარ თავში ამდენი ბრწყინვალე თვისება გააერთიანა, რომელიც ძლევამოსილად ფლობს ორ დიდებულ სამეფოს – საქართველოსა და სპარსეთის სომხეთს. ვინც ასევე ფლობს ყველაზე დიდ უპირატესობას, იყოს აღმოსავლეთის უმამაცესი ერების მთავარსარდალი. იმ ხალხისა, რომელიც საკუთარი პრინცისა და ქრისტიანული რწმენის დასაცავად დაუფიქრებლად გაწირავს თავს”…რამდენიმე წლის წინ ერეკლეს ღვაწლის შესახებ საინტერესო წიგნი გამოვეცით სათაურით: „მეფე ერეკლე ბრიტანულ და ირლანდიულ პრესაში“. ჰოდა ამ სულმნათ მეფეს სანამ აუგად ვინმე მოიხსენიებს, მანამ ვურჩევ წიგნი გადაშალოს და წაიკითხოს:- უცხოელები, მიუკერძოებელი ადამიანები როგორი კრძალვით და პატივით წერდნენ პატარა კახის შესახებ…

…იგივე გეორგიევსკის ტრაქტატს, რომლის გამოც სულმნათ მეფე ერეკლეს აკრიტიკებენ, იცით როგორი ტიტულატურით აწერდა ხელს მირონცხებული მონარქი?! აი ასე: “კეთილნებობითა მეფე ქართლისა, მეფე კახეთისა, მემკვიდრე მფლობელი სამცხე-საათაბაგოსი, მთავარი ყაზახისა, მთავარი ბორჩალოსა, მთავარი შამშადილისა, მთავარი კახისა, მთავარი შაქისა, მთავარი შირვანისა, მფლობელი და მბრძანებელი განჯისა და ერევნისა” – ეს კი იმას ნიშნავს რომ რუსეთის იმპერია ზემოჩამოთვლილ ტერიტორიებზე სრულად აღიარებდა ქართველთა ხელმწიფის უფლებებსა და მფლობელობას! დიახ, უზარმაზარი იმპერიებით გარშემოჯარულმა “პატარა კახმა” მაინც მოახერხა და საქართველო კავკასიის ლიდერად აქცია!

ასე რომ, გენიალური აკა მორჩილაძისა არ იყოს “ვისაც სამშობლოსათვის ერთი ნაკაწრი არ დაგიდვიათ” შეეშვით ამ დიდებულ ხელმწიფის ლანძღვას, ტრაქტატი მინიმუმ წაიკითხეთ და მიხვდებით, რომ იქ მეფე ერეკლეს ქართველთა საწინააღმდეგო არაფერი ჩაუწერია!”