5 ივლისი, 2021

გია მურღულია ლიტერატურაზე

ფილოლოგი გია მურღულია ძალიან კარგ წერილს გვთავაზობს, რომელიც ლიტერატურას და მის სკოლაში სწავლებას შეეხება:

“ერთხელაც დავწერ, იქნებ ვინმემ გაიგონოს:

ლიტერატურის სწავლება სკოლაში უნდა გულისხმობდეს კარგი მკითხველის აღზრდას და არა პატარა ლიტერატურისმცოდნის უიღბლო და უშედეგო “გამოყვანას”.

რატომ უნდა ვისახავდეთ მიზნად ზოგადსაგანმანათლებლო სივრცეში საუნივერსიტეტო განათლების ელემენტების ჩამოტანას – ვის სჭირდება ასეთი სიურელისტური ამოცანების გადაწყვეტა, მითუმეტეს, რომ ვერასდროს წყდება?

ბავშვი სკოლაში ლიტერატურის გაკვეთილებზე უნდა მიდიოდეს ინტელექტუალური და ესთეტიკური სიამოვნების აღსაქმელად და მისაღებად და არა დაუსრულებელი განმარტებებისა და სქემების დასაზუთხად – მხატვრულ ტექსტებს არ სჭირდებათ არც პროკრუსტეს სარეცელი და არც “საბოლოო ჭეშმარიტებანი”.

ლიტერატურის გაკვეთილი ფიქრისა და განცდის თავისუფლების გაკვეთილია – როგორც მოსწავლის, ისე მასწავლებლისთვისაც და არა სტანდარტიზებული იდეების უაპელაციო კულტივირება და ჩანერგვა პედაგოგისა თუ ბავშვის ცნობიერებაში, რისი ძალდატანებითი თავსმოხვევის (ერთადერთობის ნიშნით!) დაუსრულებელ მცდელობასაც ახლა ვხედავთ საქართველოს სკოლებში.

სახელმძღვანელოებში არ უნდა იყოს ამოსახევი ფურცლები, როგორც კარგად არის მინიშნებული შესანიშნავ ფილმში “მკვდარი პოეტების საზოგადოება”. სასწავლო წიგნების შეფასების დღეს დამკვიდრებული “სისტემის” პირობებში კი შესაძლოა ისეთი “სახელმძღვანელოები” შეიქმნას, რომლებშიც ბევრი ფურცელი ამოსახევი იქნება.

ბრმა უნდა იყო, რომ ვერ ხედავდე, რა სავალალო შედეგთან მიგვიყვანა ქართულ სკოლაში ჰუმანიტარული განათლების სფეროში არამართებული “პრინციპების” დამკვიდრების დაუსრულებელმა და უდღეურმა “ექსპერიმენტებმა”, რომლებსაც ამ საქმისთვის სრულიად შეუფერებელი და კატეგორიულად უინტერესო ადამიანები ატარებენ – ისინი საკუთარი ცნობიერების კლიშეებს ავრცელებენ მხოლოდ.

კარგად დაიმახსოვრეთ, რომ ეგ თქვენი ე.წ. “მატრიცები”, რომლებითაც ყველას თავი მოაბეზრეთ, ბავშვის მიერ ლიტერატურის აღქმის სიკვდილია – სასკოლო ეტაპზე ის სიამოვნებასა და სიხარულს ეძებს და არა ყალბ “მეცნიერებას”. არც მასწავლებლებს სჭირდებათ ლიტერატურის სწავლების ერთადერთი “სწორი პრინციპის” ყოველდღიური დამხობა თავზე – სწავლებაც შემოქმედების თავისუფლებაა და ამიტომ.

დავაცადოთ ბავშვებს, რომ შეიყვარონ და არა შეიძულონ კარგი ლიტერატურა – ის ამას იმსახურებს.”